Nasıl bir komşuyuz?
Geçtiğimiz günlerde adliyedeki bir işimden dolayı oradaydım. Geçerken kendi aralarında tartışanlar vardı, merak ettim ve sordum. Komşular arasında balkondan halı sarkması nedeni ile komşu komşuyla kavga etmişler. Nereden nereye gelmişiz, tabi hepimizde komşuluk diye bir şey yok. Aynı apartmanda insanlar birbirini tanımıyor. Kimse kimseye selam vermiyor, hatta aynı apartmanda kimlerin oturduğunu bilmiyoruz.
Yüce dinimiz İslama göre komşunun komşu üzerinde hakları vardır. Buna komşuluk hakkı diyoruz. Dinimiz komşuluk hakkı üzerinde çok durmuştur. Hz. Aişe R. Anha'dan rivayet edilen hadis-i şerifte Rasülullah (S.A.V.):
"Cibril bana komşu hakkını o kadar çok tavsiye etti ki, neredeyse komşuyu komşuya vâris kılacak zannettim."
Hadisteki, "Komşuyu komşuya mirasçı kılacak zannettim" ifadesi komşunun komşusu üzerindeki hakkını açıklamak için getirilmiştir. Çünkü İslam'ın ilk yıllarında kardeşlik ahdi de mirasçı olmayı gerektiriyordu. Sonraları bu kaldırılarak mirasın sebepleri olarak, soy yakınlığı, nikâhtan dolayı yakınlık ve velâ akdi yürürlükte bırakılmıştır.
"Komşunun komşularıyla geçiminin edep ve erkânı vardır, bunlardan bazıları ise;
1. Komşuya gelip gidene uzun uzun bakıp, rahatsız etmemektir.
2. Komşusu açken, kendi tok yatmamaktır.
3. Komşuyu el veya diliyle incitmekten sakınmaktır.
4. Komşunun evine, penceresinden, duvarından izinsiz bakmamaktır.
5. "Komşu çanağı" göndermektir. Yani kokusu duyulacak bir yemek pişirildiğinde, bitişik komşuya hediye etmektir.
6. Satın aldığı meyveden, rastladığı komşusuna hediye etmektir.
7. Komşuları borç isterse, vermektir.
8. Komşuları muhtaç kaldıysa, ihtiyaçlarını gidermektir.
9. Komşusunu bayramlarda ziyaret etmektir.
10. Komşunun çocuklarını, kendininkilere dövdürüp sövdürmemektir.
11. Komşuların izni olmadan, kendi binasını, onlarınkinden yüksek ve önlerini kapayacak şekilde yaptırmamaktır.
12. Komşularına, kendi oluklarının akıntısıyla veya yolunun toprak kazıntısı ve kar kürüntüsüyle rahatsız vermemektir.
13. Komşuların sırlarını ve ayıplarını soruşturmamaktır.
14. 20. Komşularına yolda rastladıkça ilk önce selâm vermektir.
15. Komşularından su, tuz ve ateş gibi zarurî maddeleri esirgemeyip vermektir.
16. Komşuların ayıplarını örtmektir.
17. Komşularına dert ortağı olmaktır.
18. Komşularından izin almadan evini yabancıya satmamaktır.
19. Komşusu bir yerden dönünce ziyaret etmektir.
20. Komşularını kederli günlerinde teselli etmektir.
21. Komşuları tarafından davet olununca, kabul edip gitmektir.
22. Komşusu bir kusur işleyince, af ederek, sevgi uyandırmaktır.
23. Komşuları hasta olunca ziyaret etmektir.
24. Komşulardan biri vefat edince, cenazesinde hazır bulunmaktır.
25. Komşuların yetimlerini himâye etmektir.
26. Komşuların kendisine nasıl davranmasını istiyorsa, onlara öyle muamele etmektir.
27. Başkalarından gelse tahammül edemeyeceği eziyete, komşusundan gelince tahammül etmektir.