İliotibial (IT) Bant Sendromu

İliotibial band sendromu ya da IT bant sürtünme sendromu olarak da adlandırılır. Dizin dış kısmında ağrıya neden olan bir sorundur. En sık sporcularda, özellikle de koşu ve bisiklet sporcularında olur.  IT bant, leğen kemiğinden başlayarak kalça kemiğinin dış kısmındaki kemik çıkıntının (Trokanter Major) üzerinden aşağıya doğru tüm uyluk kemiğinin dış kısmından aşağıya doğru devam ederek dizinizin dış kısmındaki kemik yapının (lateral femoral kondil) dış tarafından geçip dizin ön dış tarafına, diz ekleminin hemen altına kaval kemiğinin (tibia) bir çıkıntısına (Gerdy Tüberkülü) yapışır. Güçlü, uzun ve kalın bir bağ dokusudur. Vücudumuzdaki esnetmesi en zor yapılardan biridir.

En çok ağrı yaptığı bölge diz ekleminin dış kısmından dizin önüne doğru geçerken temas ettiği kemik doku bölgesidir (Lateral femoral kondilin dışı (laterali)). İkinci en çok ağrıya sebep olduğu yer ise kalça ekleminin dış kısmıdır (trokanter majör adlı kemik yapının dış kısmı). Bacağınızı büküp uzattığınızda, bu bant uyluk kemiğinizin dış alt kenarı üzerinde hareket eder. Özellikle koşucu ve bisikletçilerde dizin tekrar tekrar bükülmesi ve uzatılması ile iliotibial bandın bu hareketi yakındaki dokuları tahriş ederek ağrıya neden olur. İliotibial bant sendromu herkeste olabilir. Sporcularda daha çok görülmesine karşın özellikle 60 yaş üstü parantez bacak deformasyonu ile birlikte diz eklem kıkırdağı bozukluğu (Gonartroz) olanlarda da azımsanmayacak sayıda hasta bu sorun görülebilir.

İliotibial bant sendromunun kesin nedenini tartışılmakla birlikte, çoğu sporcularda kısalmış olduğunu biliyoruz. Bu kısalmanın sebebi çoğunlukla kalça bölgesi kaslarındaki zayıflıktan kaynaklanır. Bu kaslar; gluteus maximus, medius ve minimustur. Bu kasların zayıf olması demek vücut ağırlığının aşağı doğru iletilirken yük taşımamaları demektir, sonuç olarak bu yükün bir şekilde taşınması yere iletilmesi gerekiyor.  İşte burada yükü taşıyan IT bant adlı yapımız bu görevi istemeden de olsa üstlenmiş oluyor. Fazla yük taşıyan IT bant zamanla kuvvetlenip, kısalıyor. Kısalınca da dizin dış kısmındaki kemik yapıya sürtünüp ağrıya sebep oluyor.

Ağrı, IT bant uyluk kemiğinin alt dış kenarı üzerinde hareket ederken doğrudan sürtünmeden kaynaklanır. Bu, bölgedeki kemikte, tendonlarda ve küçük, sıvı dolu keselerde (bursa) iltihaplanmaya (bursit) neden olur. IT bant sendromu dizin dış kısmında ağrıya neden olur. Dizinizden birini veya her ikisini de etkileyebilir. Ağrı, bazen dizden başlayıp tüm uyluk boyunca devam ederek kalçaya kadar yayılabilir. Ağrıya yanma hissi de eklenebilir.   Ağrıyı sadece egzersiz yaparken, özellikle koşarken olabilir, istirahatte ağrı çoğu hastada olmaz. Ağrı, özellikle koşarken ayağınızı yere değdikten hemen sonra en şiddetli durumdadır. Çoğu zaman koşu antrenmanın 3.-4. Kilometresinden sonra başlayabileceği gibi bazen de antrenmanın sonuna doğru başlar.  IT bant ağrısı kronikleştikçe ağrınız daha erken başlayabilir ve koşuyu bıraktıktan sonra günlük hayatta bile devam edebilir. Ağrınızı kötüleştirebilecek aktiviteler arasında yokuş aşağı ve yukarı yürüyüş, merdiven inip çıkmak yer alır.

Sağlıklı, Mutlu ve Ağrısız Günler Dileğimle…